Fago projeye özel izolatör üretme kapasitesine sahip

İnşaat Dünyası Dergisi Mart-Nisan 2025 sayısında “Yapısal Güçlendirme, Deprem ve Kentsel Dönüşüm” özel dosyasında Fago Sismik İzolasyon Genel Müdürü Banu Aydın’ı ağırladı. Sürdürülebilir yapı niteliğindeki izolatörlü konutların güvenle ve hızla yaygınlaşmasını sağlamak için çalıştıklarını belirten Fago Sismik İzolasyon Genel Müdürü Banu Aydın, “Fago, geniş üretim kabiliyetleri sayesinde müşterilerine proje özelinde ihtiyaç duyulan izolatör türünü sunabilmektedir” dedi.

Fago Sismik İzolasyon’un kuruluş ve Türkiye’deki faaliyet alanlarından kısaca bahseder misiniz?

Fago Sismik İzolasyon, “Herkesin Kolaylıkla Ulaşabileceği Sürdürülebilir Yaşam Alanları Yaratmak” misyonu ve “Afet Yönetiminde Entegre Çözüm Sağlayarak Fark Yaratan Global Firma Olmak” vizyonu ile kurulmuştur. Fago Grubu (Türkiye), bir Hangzhou Diping Zhen’an Holding şirketi olan Zhejiang Earthquake Technology Co. (Çin) ve Akira GmbH (Alman) firmalarının ortaklığı ile kurulan Fago Sismik İzolasyon’un stratejik planları kapsamında yenilikçi deprem teknolojisi ve bilgi birikimi transferi gerçekleştirilmiş ve bu transfer bir yatırım kararı ile birleştirilmiştir.

Ülkemiz, deprem riski açısından değerlendirildiğinde dünyanın en tehlikeli tektonik oluşumlarının olduğu bir coğrafyada yer almaktadır. Bu bağlamda, halihazırda ülkemizde geçerli olan 2018 Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği kapsamında “Deprem Etkisi Altında Yalıtımlı Bina Taşıyıcı Sistemlerinin Tasarımı için Özel Kurallar” tanımlanmış durumdadır. Bir diğer anlatımla, güncel deprem yönetmeliğimizde izolatörlü yapıların tasarımı için gerekli kurallar yer almakta olup, ileri mühendislik hizmetleri ve doğru ürün ile bir araya gelerek güvenli yapıların tasarlanması mümkündür. Bu bağlamda, firmamız ülkemizde sismik izolatörlü yapıların yaygınlaşmasına liderlik etmek amacıyla entegre hizmet vererek müşterilerine katkı sağlamakta, nitelikli mühendislik hizmetleri ile optimum ürünü bir arada sunmaktadır.

Firmamız tarafından sunulan entegre hizmetler, “taban yalıtımlı yapı tasarımı (statik proje müellifliği)”, “projeye özel sismik izolatör üretimi”, “izolatörlerin montajı”, “proje süpervizörlüğü”, “yapı sağlığı izleme sistemi temini ve uygulaması” ile “satış sonrası periyodik hizmetler” şeklindedir.

Amacımız, Fago Sismik İzolatörleri sayesinde deprem güvenliğinin ve afet anı ile sonrasında oluşacak konfor etkisinin geniş kitlelere ulaştırılmasını sağlamaktır.

Öte yandan, FAGO grup şirketlerimiz ile sinerji yaratmakta, deprem dirençli projeler geliştirmekteyiz.

FAGO KAUÇUK ESASLI VE SÜRTÜNMELİ SARKAÇ TİP (FPS) İZOLATÖRLER ÜRETMEKTEDİR

Fago Sismik İzolasyon’un deprem performansı yüksek yapılarda kullanılan ürünleri (izolatör sistemleri) hakkında bilgi verir misiniz? Çelik ve kauçuk izolatörlerin özelliklerini kısaca karşılaştırır mısınız?

İzolatörler, deprem sonrası sürdürülebilir yapıların tasarımında yararlanılan yüksek katkılı teknolojik çözümlerdir. Taban yalıtımlı (Sismik İzolatörlü) bir projede kullanılacak izolatör tipinin belirlenmesinde, yapı özellikleri, zemin koşulları, bölgenin depremselliği gibi kriterler dikkate alınmakta olup, ortaya çıkan ihtiyaca istinaden Kauçuk Esaslı veya Sürtünmeli Sarkaç (Çelik) Esaslı ürün tiplerinden biri ile (optimum olması gözetilerek) ilerlenebilir.

FAGO Sismik İzolasyon, hem Kauçuk Esaslı (LRB, LNR, HDRB), hem de Sürtünmeli Sarkaç Tip (FPS) izolatörler üretmektedir. Bu bağlamda, 2018 Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği kapsamında “Deprem Etkisi Altında Yalıtımlı Bina Taşıyıcı Sistemlerinin Tasarımı için Özel Kurallar” içeriğindeki tanımlar ve proje özelindeki izolatör hesapları, belirttiğim iki ana gruptan birisini adreslemektedir. Dolayısıyla FAGO, geniş üretim kabiliyetleri sayesinde müşterilerine proje özelinde ihtiyaç duyulan izolatör türünü sunabilmektedir.

İki ana izolatör grubunu ürün özellikleri ve çalışma prensipleri açısından değerlendirdiğimizde, spesifik bir projede hangi izolasyon sisteminin tercih edileceği; yapının ağırlığı, geometrik formu, kullanım amacı ve bulunduğu bölgenin sismik özellikleri gibi birçok parametreye bağlı olarak belirlenmektedir. Her iki izolatör türünün de uygulanabilir olduğu yapılar yaygın olup, bu gibi durumlarda teknik değerlendirmelerin yanı sıra maliyet analizleri de dikkate alınarak en uygun çözüm benimsenmektedir.

FAGO’NUN İKİNCİ NESİL KAUÇUK İZOLATÖRLERİNİN 100 YIL ÜRÜN ÖMRÜ VAR

Fark yaratan ve sektöre teknoloji anlamında yön veren yetkinliklerimizi değerlendirerek, “Yüksek Performanslı Kauçuk Tip” izolatörlerimize dair bazı ilave bilgiler vermek isterim. Geleneksel birinci nesil kauçuk ürünlere nazaran, bağımsız ve aktedite laboratuvar testleriyle kanıtlanmış %450 deplasman kapasitesi, 4 MPa’ya kadar çekme dayanımı, 100 yıl ürün ömrü ve standart ötesi zorlu hava koşullarına dayanım gibi fark yaratan özellikleri bulunan İkinci Nesil Kauçuk tip izolatörlerimiz ürün optimizasyonu anlamında kullanıcılara büyük katkı sağlamak üzere geliştirilmiştir. Amacımız, izolatörlerin herkes tarafından kolaylıkla ulaşılabilen ürünler haline gelmesi için ilgili standartların da geliştirilmesine katkı sağlamaktır.

Fago Sismik İzolasyon’un sismik izolatörler dışında özellikle yapısal güçlendirmede kullanılan ürünleri var mı? Bilgi verir misiniz?

Yapısal güçlendirmede kullanılan yenilikçi deprem teknolojilerinden Viskoz Damper, Sürtünmeli Damper, Metal Damper, Rüzgar Damperi gibi ilave sönümleyiciler ve Burkulması Önlenmiş Çapraz gibi elemanlar da üretmekteyiz.

İlaveten, izolatörlü yapıların deprem anındaki davranışını tespit etmeyi sağlayan Yeni Nesil İzleme Sistemleri (Yapı Sağlığı İzleme Cihazları), Çekme Önleyici Elemanlar (Anti-Tension), Sismik Boşluk Kapama Elemanları, Yangın Koruma Kılıfı gibi özel çözümlerimiz de mevcuttur.

ANTI-TENSION İLE YÜKSEK YAPILARDA İZOLATÖR KULLANIMINA İMKAN

Burada Anti-Tension olarak tanımladığımız “Çekme Önleyici Eleman” olarak adlandırdığımız ürünümüzden biraz daha bahsetmek isterim. Her ne kadar doğrudan bir güçlendirme elemanı olmasa da Anti-Tension ürünümüz, özellikle Uzak Doğu’da yaygın olarak değerlendirilen sismik izolatörlerin yüksek yapılarla kullanımını mümkün kılan yenilikçi bir çözümdür.

Türkiye’deki bir projemizde de başarıyla uygulamakta olduğumuz bu sistem, yüksek yapılarda sismik izolatörlerin kullanımına imkan vermektedir. Bu patentli ürünümüze dair bildirimiz 6-10 Kasım 2023 tarihlerinde Antalya’da gerçekleşen 7. Uluslararası Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı’nda (7ICEES) sunulmuştur.

KENTSEL DÖNÜŞÜMDE İZOLATÖRLÜ KONUT PROJELERİNİN DURUMU

Olası deprem öncesi İstanbul’da kentsel dönüşüm çerçevesinde birçok proje hayata geçiriliyor. Kentsel dönüşüm çerçevesinde ürün ve uygulamalarınızın kullanıldığı projeler var mı? Konu hakkında bilgi verir misiniz? 

Kentsel dönüşüm İstanbul ve Türkiye’miz için çok önemli ve oldukça gecikmeli başlayan bir süreçtir. Amacına uygun bir kentsel dönüşüm projesinden bahsedersek, planlı çalışmalar yapılması zaruri olup, yapıların izolatörlü olmaya adaylıkları dikkatli bir şekilde değerlendirilmelidir.

Sağlıklı bir kentsel dönüşümü çok önemsiyor ve bizimle bu konuda temasa geçen proje sahipleri ile mimari ve yapısal özellikleri açısından binalarının izolatörlü olarak tasarlanması konusundaki değerlendirmelerimizi paylaşıyoruz.

Bazı mimari formlar ve durumlar izolatörlü yapı tasarımına elverişli değildir. Örneğin, bitişik nizam yapılar veya organik-plansız büyüyen-asimetrik formlar izolatörlü yapılar için uygun olmamaktadır. Bu noktada bizimle temasa geçen proje sahiplerini ilk aşamada yönlendirerek, projenin deprem dirençli olması için uygun şartların tanımlanmasına yardımcı oluyoruz.

Kentsel dönüşüm kapsamında olup, izolatörlü yapı olarak tasarımına devam ettiğimiz projelerimiz bulunuyor. Bu projelerimizde mimari tasarım aşamasında sürece dahil olmayı önemsiyor, bu sayede zamanı verimli şekilde yönetebiliyoruz. Böylelikle deprem sonrasında sürdürülebilir yapı niteliğindeki izolatörlü konutların güvenle ve hızla yaygınlaşmasını sağlıyoruz.

FAGO olarak sürdürülebilir yapılar konusunda sıklıkla bilgi verici paylaşımlarda bulunuyor, deprem dirençli yapılara dair kamu bilincini artırmaya öncelik veriyoruz. Geçmiş dönemlerle karşılaştırıldığında, deprem sonrası sürdürülebilirliğin önemine dair farkındalığın arttığını da sevindirici bir gelişme olarak gözlemliyoruz.

İZOLATÖRLERİN İNŞAAT MALİYETLERİ İÇİNDEKİ PAYI

Özellikle konut projelerinde izolatör sistemlerinin kullanımında nelere dikkat edilmeli? Her konut tipinde sismik izolatör kullanılabilir mi? Toplam inşaat maliyeti içindeki payı nedir? 

Bazı mimari formlar ve durumlar izolatörlü yapı tasarımına elverişli değildir. Örneğin, bitişik nizam yapılar veya organik-plansız büyüyen-asimetrik formlar izolatörlü yapılar için uygun olmamaktadır.

Bu bilgiden hareketle, izolatörlü yapı olarak tasarlanması önemsenen bir konut projesinde ilk aşamada yapının mimarisinin ve zemin koşullarının firmamız ile paylaşılması, ön bilgi vermemiz ve gerekli yönlendirmeleri yapmamız önerilmektedir. Bu aşamada yapının vaziyet planı da göz önüne alınarak ana kriterler değerlendirilir ve uygun koşulların neler olabileceği konusunda yapı sahipleri bilgilendirilir. İzleyen aşamalarda yapının mimarisinde (izolatörlü yapı tasarımı gereği) küçük revizyonlar olabileceği mutlaka bilgi dahilinde olmalıdır.

Dolayısıyla, “deprem sonrası sürdürülebilir bir hayat için”, mimari hassasiyetlerden ziyade öncelik konusunun “yapının dirençli olması gerektiği” akıllara kazınmalıdır. Buradaki bilinç düzeyi, “konut veya diğer bina türleri için bir satın alma yaparken, yapının deprem sonrası sürdürülebilirliği sorgusu ilk kriter olduğunda” topyekûn dirençli yapıların yükselmesi sağlanabilecektir.

İzolatörlerin inşaat maliyeti içindeki payı, yapı özellikleri ve zemin koşulları gibi parametrelere göre değişebilmektedir. Genel anlamda izolatörlerin inşaat maliyetleri içindeki payının %5 -%8 olduğunu belirtebilirim. Ancak, özel zemin koşulları ve yapı formları bu oranların değişmesine sebebiyet verebilmektedir.

HEDEF BU YIL TÜRKİYE’DE ÜRETİM TESİSİNİ HAYATA GEÇİRMEK

Son olarak Fago Sismik İzolasyon’un Türkiye’de yeni yatırım planı var mı? Bu çerçevede Türkiye’deki üretim ve ihracat rakamlarınızla ilgili neler söylemek istersiniz?

FAGO Grup olarak kendi deprem dirençli projelerimizi geliştiriyoruz. Bu projelerdeki koşullar uygun oldukça bu projeler sismik izolasyonlu olarak da tasarlanabilecektir.

Öte yandan, hali hazırda Çin’deki tesislerimizde üretimimize devam etmekteyiz. Türkiye’deki üretim tesisimizin hayata geçmesini 2025 yılı için hedeflediğimizi belirtebilirim.

İlaveten, deprem riskine haiz ülkeler firmamız için ihracat pazarı niteliğinde olup, global satışlarımız kapsamında nitelikli projelere katkı sağlamaktayız.