Hasan Şemsi: Deprem performansı yüksek yapılarda yapısal çelik bağlantıları hayati önemde

İnşaat Dünyası Dergisi Mart-Nisan 2025 sayısında “Yapısal Güçlendirme, Deprem ve Kentsel Dönüşüm” özel dosyasında Berdan Cıvata Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Şemsi’ı ağırladı. Deprem performansı yüksek çelik konstrüksiyon yapılarda cıvata, gergi çubukları ve ankrajların hayati önemde olduğunu vurgulayan Berdan Cıvata Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Şemsi, “Ürünlerimiz karbon çeliği, yüksek alaşımlı çelik ve paslanmaz çelikten imal edilmektedir” dedi.

Berdan Cıvata’nın performansı yüksek yapılar olan köprü ve diğer altyapı inşaatlarında kullanılan ürünleri hakkında bilgi verir misiniz? Büyük depremlerde bağlantı elemanları niçin önemli?

Deprem performansı yüksek yapılar ve yapı güçlendirmesinin ana faktörü; yapılarda kullanılan çelik konstrüksiyon oranlarının arttırılmasına dayanmaktadır. Bu çelik konstrüksiyonları bir arada tutansa üretmiş olduğumuz yapısal çelik bağlantı elemanları; yani cıvatalar, gergi çubukları, temel ankrajları, plakaları, ankraj kafesleri vb ürünlerdir. Ürünlerimiz karbon çeliği, yüksek alaşımlı çelik ve paslanmaz çelikten imal edilmekte olup, ürünlerimizin maksimum çapı M200 (8”)’e kadar çıkmaktadır. Cıvatalar için maksimum boy 5 metre iken, ankraj ve saplama grubunda ise 18 metrelere çıkmaktayız. Ürünlerimizi uluslararası standartlara ve müşteri ihtiyaçları doğrultusunda özel teknik resimlere göre gerçekleştirmekteyiz.

Sıcak ve soğuk şekillendirme yanı sıra, talaşlı ve kaynaklı imalat da yapabilmekteyiz. Berdan Cıvata’nın ürün özellikleri, kullanım alanına ve müşteri ihtiyacını birebir karşılayacak kalitede doğru ürün üretimi ile belirlenmektedir. Üretim, standartlar ve Berdan Cıvata’nın bilgi birikimi ve tecrübesiyle oluşturduğu, Akredite Belgeli test laboratuvarınca çıktısı onaylanmış prosedürleri ile yapılmaktadır.

Sıcak-Soğuk Cıvata ve Somun Dövme Tesisleri, Talaşlı İmalat Tesisleri, Isıl İşlem Tesisleri, Sıcak Daldırma, Elektro ve Çinko Lamel vb. kaplama çeşitlerini bünyesinde barındıran Yüzey Kaplama Tesisleri, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı onaylı AR-GE Merkezi, TS ISO EN/IEC 17025’e göre Akredite Belgeli test laboratuvarı ile sahip olduğu tam entegre fabrikasında, ham madde girdisinden bitmiş ürün çıktısına kadarki tüm süreçler kendi bünyemizde yapılmaktadır. Bu sayede izlenebilirlik en üst seviyede tutulmaktadır.

Büyük depremlerde en çok zarar gören yapılar olan viyadükler, otoyolları ve tüneller hayati önemde. Berdan Cıvata’nın söz konusu altyapı projelerine yönelik geliştirdiği ürün ve sistemlerle ilgili neler söylemek istersiniz? 

Bağlantı elemanları bir projede en az maliyetli yatırım olmasına rağmen projedeki yapıyı tüm statik, dinamik ve korozif etkilerle beraber ayakta tutan elemanlardır. Bir rüzgar türbini rüzgara karşı koyarak enerji üretir. Bir baraj milyonlarca ton suyun potansiyel kuvvetini bir arada tutar. Dev statların konstrüksiyonlarının altından binlerce insan gelir geçer. Kulelerde, yüksek katlı plazalarda, binalarda onlarca insan yaşar, çalışır. Bu ve bunun gibi milyon dolarlık yatırımların aşağı yukarı yalnızca %5’i bağlantı elemanı iken tüm proje maliyeti, her şeyden önemlisi insan hayatı bu bağlantı elemanlarının mukavemetine bağlıdır.

Doğru bağlantı elemanlarını seçip, projelerde kullanmak için öncelikle projelerin doğru tasarlanmış olması gerekir. Doğru tasarlanmış projede belirli kalitede bağlantı elemanları seçilir. Bu bağlantı elemanlarına gelecek tüm yükler, birleşik gerilmeler tanımlı olmalıdır. Dolayısıyla bağlantı elemanlarının akma mukavemeti, çekme mukavemeti uzama ve kesit daralması, seçilen hammaddelerin kimyasal analizleri bunların proje kapsamıyla kontrol edilerek seçilmesi önemlidir Akabinde seçilen tüm bağlantı elemanlarının proje sırasında yukarıdaki koşullarla hazırlanan teknik şartnamelerine uygunluğu test edilmeli ya da test sertifikaları ile temin edilmelidir.

Doğru projelendirilmiş ve doğru seçilerek temin edilen, kontrolleri gerçekleştirilen bağlantı elemanları ile inşa edilen yapılar her zaman güvenlidir. Hatta bunların ömürlerini öngörmekte mümkündür.

“YAPARSA BERDAN YAPAR” SÖZÜNÜN GURURU

Deprem ülkesi Türkiye’de Berdan Cıvata’nın ürünleri ile yer aldığı ve katkı sunduğu referans altyapı projeleriyle ilgili bilgi verir misiniz?

Berdan Cıvata yarım asrı aşkın tecrübesi, yüksek mühendislik bilgisi ve kalite odaklı sürdürülebilir üretim anlayışı ile küresel firmaların onaylı tedarikçisi konumundadır. Bu da bizi, yurtiçi ve yurtdışında yapılan küresel mega projelerin aranan çözüm ortağı yapmaktadır. “Yaparsa Berdan yapar” sözü müşterilerimiz tarafından söylenen, bizleri hem gururlandıran hem de daha iyisini ortaya çıkarmak için her gün çalışmamıza vesile olan bir slogan haline gelmiştir.

Katkı sağladığımız ve gurur duyduğumuz yurtiçi referans projelerimizden bazıları;

• Avrupa’nın en uzun orta açıklığına sahip asma köprüsü “Osmangazi Köprüsü (İzmit)”. Köprünün ayaklarını taşıyan her biri 10m boyda, 780kg ağırlıkta olan 362 set M110 ankraj cıvatalarını Berdan Cıvata üretmiştir. Berdan, bu ürünleri üretme yeterliliği alabilen Dünya’daki 3 firmadan biri, projeye Avrupa’dan teklif verebilen tek firma olmuştur.

• Dünya’nın en uzun orta açıklığına sahip asma köprüsü “1915 Çanakkale Köprüsü”. Köprünün ayaklarını taşıyan her biri 10m boyda, 550kg ağırlıkta olan ankraj cıvatalarının yanı sıra her biri 16500ton ağırlığındaki köprü çelik halatlarını germede kullanılan göz cıvatalarını ve diğer bağlantı elemanlarını üretebilen ve projeye Dünya’da teklif verebilen tek firma Berdan olmuştur.

• Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan tarafından asrın projesi olarak ilan edilen “Anamur-Kuzey Kıbrıs Barış Suyu Projesi”. Anamur’dan başlayarak Akdeniz’in 250m derinliğinde 80km boyunca uzanan temiz su taşıma boru hattı projesinin paslanmaz çelikten üretilen tüm bağlantı elemanları Berdan’a aittir. Ayrıca Berdan bu projede, takriben 100 yıl deniz tuzu korozyonuna dayanımlı CermaCrome® adını verdiği özel bir kaplama ile kaplamıştır.

• Azerbaycan’dan başlayıp Avrupa’ya uzanan ve 1850km’lik kısmı Türkiye’den geçen “TANAP – Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı Projesi”. Projenin tüm safhalarında gerekli bağlantı elemanlarını Berdan üretmiştir.

• Akkuyu Nükleer Enerji Santrali projesinde yer alan Doğu Liman Sahası için gerekli tüm gömülü ankrajlar Berdan Cıvata tarafından üretilmiştir. Ayrıca Berdan Cıvata, Nükleer Denetleme Kurumu tarafından verilen Nükleer Onaylı İmalatçı Belgesi alan Türkiye’deki ilk ve tek bağlantı elemanı üreticisidir.

• Takriben 1550 MW kapasite ile Avrupa’nın en büyük güneş enerji santrali konumunda olan Konya-Karapınar Güneş Enerji Santrali’nin tüm bağlantı elemanları Berdan üretimidir.

THY Atatürk Havaalanı Dış Hatlar Terminali Hangarları, THY Sabiha Gökçen Havaalanı Hava Bakım Onarım Merkezi (HABOM), Atatürk Olimpiyat Stadyumu, Kuzey Marmara ve Tuz Gölü Doğalgaz Depolama Projeleri, Yedigöze Baraj Projesi, Hatay-Erzin 900 MW kapasiteli Doğalgaz Çevrim Santrali Projesi, Yerköy-Sivas Yüksek Hızlı Tren Hattı Projesi ve daha nicesinde Berdan Cıvata imzası yer almaktadır.

BERDAN CIVATA PERSONEL VE EKİPMANLARI İLE DEPREM BÖLGESİNDEYDİ

Berdan Cıvata’nın 6 Şubat depremleri bölgesinde sosyal sorumluluk projelerine önem verdiğini biliyoruz. Deprem bölgesinde yaptığınız çalışmalar ile ilgili neler söylemek istersiniz? 

6 Şubat depreminde herkes gibi biz de derin bir üzüntü ve endişeyle gelişmeleri yakından takip ederek depremzedeler için “Ne yapabiliriz?”i kendi içimizde istişare ettik. Öncelikle 11 ilin etkilendiği şehirlerde çalışanlarımızın eş, dost, yakını olup olmadığı ile ilgili hızlıca bilgi edinmeye çalıştık.  Arkadaşlarımız hemen sosyal ağların birinde iletişim grubu oluşturdu ve acil ihtiyaç duyulabilecek kalemler ön görüldü, tüm çalışanlarımız canla başla ellerinden geleni yaptı. Biz de Berdan Cıvata olarak ihtiyaç duyulabilecek iş aletlerini, jeneratörleri, temel gıda malzemelerini organize ettik. Genel Müdürümüz Zeynep Şemsi Aysalar önderliğinde, operatör, usta, tekniker ve mühendislerden oluşan bir ekip ve 3 tır ile birlikte bizlere en yakın olan ve depremden en çok etkilenen Hatay’a doğru yola çıktık.

Yardımların doğru kanalize edilebilmesi için Hatay, Kırıkhan’da bulunan Afet Koordinasyon Merkezi’ne malzemeleri teslim ettik. Yıkılan binalar nedeniyle şehrin içerisinde ilerlemek mümkün değildi, aynı zamanda plansız bir yaklaşım ile çalışmaları sabote etmek de istemiyorduk bu nedenle bize verilen talimatlar neticesinde bir süre “üzerimize bir vazife düşer mi?” beklentisi ile orada bulunduk, akabinde yetkililerin ihtiyaç halinde iletişime geçeceğiz demesi üzerine tekrar Tarsus’a döndük.

Yıkılan birçok binada demir ve çeliğin yetersiz kullanıldığını, enkaz molozlarından çıkan demirlerin paslı ve ince olduğunu gördük. Kolon güçlendirmelerinin çelikle yapılmamasından kaynaklı, binaların kağıttan birer binaymışçasına dikey bir şekilde yıkıldığını ve dümdüz olduğunu dehşet verici gözlerle izledik. İnsan canı bu kadar ucuz olmamalı düşüncesinde hareketle kurulduğumuz ilk günden itibaren yüksek kalite odaklı anlayışla üretimimizi sürdürdük. Bu durum bizi sektörde yapılamaz denilen bağlantı elemanlarının üreticisi, Dünya devi firmaların ve küresel mega projelerin onaylı çözüm ortağı yaptı. Bu seviyeye gelene kadar çok çalıştık, çok okuduk, çok araştırdık.

TÜRKAK’TAN AKREDİTE BELGELİ İLK TEST LABORATUVARINI KURDUK

Sektörümüzün Türkiye’deki ISO EN 17025’e göre TÜRKA’tan Akredite Belgeli ilk test laboratuvarını kurduk. Çalıştığımız bütün firmalara söylediğimiz tek şey “cıvatayı, somunu, ankrajı, gijonu veya herhangi bir bağlantı elemanını, nereden alırsanız alın, mutlaka akredite bir kuruluştan sertifikasını talep edin” diyoruz. Çünkü her bağlantı elemanı, yapısı itibariyle birbirinin aynı görünür. Arasındaki farkı ancak test ve analiz açığa çıkarabilir. Öyle binalar gördük ki, yapılalı henüz 1-2 yıl olmuş ancak.

Berdan Cıvata; performansı yüksek yapılar ve altyapı projelerinde kullanılan ürünlerini kaç ülkeye ihraç ediyor? İhracat rakamlarınız ile ilgili bilgi verir misiniz?

Bugüne kadar Amerika Birleşik Devletleri’nden Çin’e, Norveç’ten Güney Afrika’ya kadar, 65 farklı ülkeye ihracat gerçekleştirdik. Üretimimizin takriben 45%’ini ihraç ediyoruz. İhracatımız, 2024 yılında ciromuzun takriben 60%’ını oluşturmaktadır.