İnşaat Dünyası Dergisi Kahramanmaraş’taki 7,7 ve 7,6’lık depremler sonrası Mart-Nisan 2023 sayısında “Deprem Özel Sayısı” hazırladı. Sektör paydaşlarına ve bilim insanlarına depreme dirençli kentler ve binalar için görüş ve önerilerini sorduk. Türkiye’nin yanı sıra dünyanın hemen hemen her bölgesinde faaliyet gösteren Fosroc; ürün ve hizmet portföyünün sağladığı olanaklarla, uzman teknik desteği, dünya çapında müşteri hizmetleri ve inovasyonuyla, yalnızca ürün satışı yapmakla kalmayıp müşterileriyle ortak hareket ederek komple yapısal çözümler sunuyor.
Faaliyete başladığı 80 yılı aşkın süreden beri ulaştırma, altyapı, endüstriyel ve genel yapı projelerinde yapısal çözümler sunma konusunda uluslararası lider konumda bulunan Fosroc’un müşteri hizmetleri ve teknik destek servisi en önde gelen değerleri arasında yer alıyor. Fosroc; mimarlar, mühendisler, yükleniciler ve proje sahipleri ile ortak çalışmalar yürüterek onların ihtiyaçlarını en iyi şekilde anlamaya çalışır. Paydaşları ile birlikte hareket ederek projeleri için özel çözümler geliştiren Fosroc katma değer sağlayan malzeme tedarikçisinden ziyade, bir çözüm ortağıdır.
Türkiye’nin yanı sıra Avrupa, Ortadoğu, Hindistan, Kuzey ve Güney Asya genelinde satış ve üretim ağına sahip olan Fosroc dünya genelindeki diğer bölgelerde de distribütörler ve lisans ortakları aracılığıyla temsil edilmektedir. Fosroc; ürün ve hizmet portföyünün sağladığı olanaklarla, uzman teknik desteği, dünya çapında müşteri hizmetleri ve inovasyonuyla yalnızca ürün satışı yapmakla kalmayıp müşterileriyle ortak hareket ederek komple yapısal çözümler sunar.
FOSROC YAPISAL GÜÇLENDİRME SİSTEMLERİ
Mühendisliğin felsefesi; ihtiyaçların karşılanmasında emniyet, ekonomi ve estetiğin göz önüne alınmasıdır. Doğada kaynaklar sınırlıdır ve tükenebilir. Dolayısıyla bir şeyi ekonomik ve yeterli kalitede üretebilmek esastır.
Dünyada CO2 emisyonunun %8’i çimento üretiminden kaynaklanmaktadır. Çimento, betonun ana bileşeni ve mukavemetin kaynağıdır. Günümüzde giderek artan insan nüfusu ve barınma ihtiyacı daha fazla beton tüketimine sebep olmaktadır. Fortune Business Insight sitesinin araştırmasına göre hazır beton pazarının 2028 yılına kadar yıllık bazda %8,2 oranında büyümesi beklenmektedir. Bu rakamlar artan talebi ortaya koymaktadır. Ülkemizde son yaşanan deprem ise yüksek miktarda binanın kısıtlı bir alanda toplu yıkımına sebep olmuştur. Bölge nüfusu ve sanayi alt yapısı göz önüne alındığında mevcut fabrikalar kapasiteleri ile hiç ihracat veya dış bölgeye satış yapmadan 3 yıl boyunca üretimini sadece bölgeye göndermeleri gerekmektedir.
Depremlerde hasar gören veya zamana bağlı bozulmaya uğramış betonarme yapıların tamirat ve güçlendirme yöntemleriyle yeteri dayanıklılığa ulaşması mümkündür. Bu durum hem karbon ayak izinin azaltılmasında ve yeşil alanların korunmasında oldukça önemlidir hem de bir binanın yıkılıp yeniden inşa edilmesine göre oldukça ekonomiktir.
Çatlaklar betonarmenin ömrünün belirlenmesinde belirleyici rol üstlenir. Beton yüzeylerde hiç çatlak istemeyiz. Ufak çatlaklardan dahi beton içerisine nüfuz eden klor ve karbon iyonları zamanla daha fazla penetre olur ve betonun yapısını bozarak çatlakların derinleşmesine sebep olur. Donatıya ulaşan iyonlar ise zamana bağlı paslanmaya ve donatının özelliklerini kaybetmesine sebep olur. Bu sebepten 50 yıl dayanımlı olarak imal edilen yapıların ömrü 15-20 yıllara kadar düşebilir.
Bu bağlamda yapılacak betonarme tamiratı için Fosroc çözüm önerilerini aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz:
ÇATLAKLARIN YAPISAL TAMİRATI
Fosroc mühendisleri bu tip çatlakların tamiratında yapısal çözüm olarak Conbextra EP10 epoksi enjeksiyon ürününü önermektedir. Ürün hem betona aderans anlamında oldukça yeterli, hem basma ve çekme kabiliyetleri anlamında yapısal betona göre daha güçlüdür.
- Kılcal çatlaklar düşeyde veya baş üstü konumlanmış durumda ise:
- Hat boyu yüzey temizliği yapılır.
- 20-50 cm aralıklarla yüzeysel pakerler yerleştirilir ve epoksi harçla sabitlenir.
- Nitomortar FCB T epoksi harç çatlak boyunca kaplanır.
- Conbextra EP10 çatlak alt hizasından başlayarak enjeksiyon yapılır.
- ÇATLAKLAR YATAYDA İSE:
- Hat boyu çatlaklar V şeklinde açılır.
- Yüzey temizikleri yapılır.
- Conbextra EP10 çatlak boyunca dökülerek yerleşmesi sağlanır.
ANKRAJ YÖNTEMİ İLE GÜÇLENDİRME:
Ankrajlamaya donatı kaybı durumunda veya betonarme güçlendirmelerde kesit artışı durumlarında ihtiyaç duyulur. Ankrajlamalarda mekanik sabitleme veya kimyasal dübel ile sabitleme yaygın kullanılan yöntemlerdir. Kimyasal ankrajların, mekanik yöntemlere göre birçok avantajı vardır.
Lokfix, Fosroc’un kimyasal ankraj serisi ürün gamıdır. Üç farklı tip ürün gamı mevcuttur. Öncelikle ankraj yük taşıma kapasitesi olmak üzere farklı ihtiyaçlara yönelik doğru ürün tercih edilmelidir. Lokfix serisi tüm gerekli dökümantasyona ve belgelendirmeye sahiptir.
YAPISAL ÇATLAKLAR, DÖKÜLMELER, SEGREGASYON İÇİN TAMIRAT YÖNTEMLERİ
Yapılarda birçok sebepten kaynaklı derin çatlaklar, dökülmeler görmek mümkündür. Bu çatlaklar çoğu zaman enjeksiyon yöntemleri ile kurtarılamaz durumda olabilirler. Bu tip durumlarda yapılması gereken tamirat yöntemleri şu sıralama ile genel bir kalıba oturtulabilir.
3.1- Problemli bölgede beton pas payına kadar mekanik olarak kaldırılır.
3.2- Mevcut donatının korozyon tahribatı ölçülür. Paslanma başlamışsa mekanik aşındırma veya kumlama yöntemi ile temizlenir. Donatı mekanik özellerini kaybetmeye başlamışsa Madde 2 deki ankraj yöntemi ile donatı ilavesi yapılır.
3.3- Donatının korozyonunu yavaşlatmak veya durdurmak için çinko astar veya çimento esaslı donatı astarı uygulanır. Mevcut betonarmenin klor içeriği yüksekse ve ciddi marin şartlarında bulunan bir yapı ise temizlik ve donatı ilavelerinin ardından katodik korumaya geçmek gerekebilir.
3.4- Donatı astarlanmasının ardından yine yapının koşullarına uygun R4 sınıfı bir tamir harcı ile püskürtülerek veya mala ile uygulanarak yapısal tamirat yapılır.
3.5- Hafif prüzlü bir yüzey bırakacak olan yapısal tamir harcı ince bir yapısal olmayan harç ile düzeltilebilir veya özel CO2 ve Cl geçirimsiz koruyucu özellikli harçlar ile düzeltme yapmak mümkündür.
KARBON GÜÇLENDİRME:
Karbon güçlendirmede en yaygın kullanılan ürün tipleri sargılar ve şeritlerdir. Yapısal güçlendirmede tercih edilen kumaş sargılar genelde tek yönlü olanlardır. Emprenye reçine ile yapısal betona sıkı bir şekilde sarılırlar. Kullanılacak olan kumaşın gramajı veya şeritlerin genişliği ve sıklığı statik dizayn mühendisleri tarafından yapının ihtiyacına göre belirlenir. Kumaş sargılar genelde kolonlarda ve kirişlerde etriye yönünde serilirken karbon şeritler kirişlerde ve döşemelerde boyuna donatı gibi uygulanır. Karbon ipliklerin taşıma kapasiteleri, elastisite modülleri demir donatıya göre oldukça yüksektir. Betonarme güçlendirmeye göre imalatı kolay ve hızlıdır. Karbon güçlendirme imalatları Madde 1, 2 ve 3 te belirlenen imalatlara ihtiyaç varsa, bunlar tamamlandıktan sonra uygulanır.