Veri Merkezi Nedir Ve Neden Önemlidir?

Yayına Hazırlayan: Vasfiye Coşkun

Günümüzün dijital çağında veri merkezleri eskiden alıştığımız sistemlerden çok daha farklı. Önceden veri merkezleri fiziksel bir alanı kapsar iken artık daha esnek, dinamik ve bulut odaklı bir yapıya sahiptir. Modern veri merkezi yapısı birden fazla şirket veya şahıs kullanımına uygundur ve şirketler için vazgeçilmez bir sistem haline gelmiştir. Bu makalede, veri merkezleri nedir ve neden bu kadar önemlidir gibi konuları ele alacağız.

Veri Merkezi Nedir?

Veri merkezi, dijital verilerin depolandığı, işlendiği ve yönetildiği bir sistemdir. Bu sistem, sunucular, depolama cihazları, ağ altyapıları ve güvenlik sistemleri gibi bileşenlerden oluşur. Bu sistemlerin tasarlanmasındaki en büyük amaç büyük miktarda veriyi barındırmak ve barındırılan verilere hızlı ve güvenli bir şekilde erişim sağlamaktır. 7 gün 24 saat çalışan bu sistemler bilgisayarın varlığından beri kullanılsa da eskiye nazaran daha modern hale gelmiştir.

Teknolojinin ilerlemesiyle birlikte sürekli evrilmekte ve gelişmekte. Fiziksel sistemlerin aksine sanallaştırılmış sistemler sayesinde kullanıcı neredeyse veri de oradadır. Kullanıcılar internet aracılığıyla bulundukları her yerde veri merkezlerine erişilebilmektedir. Binlerce küçük ve güçlü sunucular ile çalışan bu sistemler verilerin depolanması, işlenmesi ve iletilmesi sürecini yönetir.

Bu merkezler, beklenmedik durumlarda verilerin korunmasını ve iş süreçlerinin devamlılığının sağlanmasına yardımcı olma özelliği ile ön plana çıkmaktadır. Öte yandan kullanıcıların, fiziksel ve dijital önlemler ile verilerin korunmasına veri kanunlarına uygun bir şekilde kayıt altına almasına yardımcı olur. Bu sayede, hem güvenlik sağlanabiliyor hem de yasalar yerine getirilebiliyor.

Veri Merkezi Türleri Nelerdir?

Veri merkezi günüm ihtiyaçlarına paralel olarak çeşitlenmiş ve farklı kullanım senaryolarına uygun hale gelmiştir. Ortaya çıkan türler hem yapıları hem de işlevselliği bakımından farklılık gösterir. Bu türler ve farklılıklar şu şekildedir:

1. Geleneksel Merkezler: Genellikle tek bir şirkete aittir ve tam kontrol imkanı sunar. Bu merkezler kuruluşların bilgi işlem altyapısını barındırır. Ancak, yüksek başlangıç maliyetleri ve bakım gereksinimleri nedeniyle bazı sınırlamaları olabilir.
2. Ortak Yerleşim: Üçüncü taraf sağlayıcıların sahip olduğu merkezlerde birden fazla müşterinin kendi donanımlarını barındırmasına olanak tanır. Hem altyapı maliyetlerini azaltmak isteyen hem de kontrol sahibi olmak isteyen işletmeler ortak yerleşim veri merkezlerini sıklıkla tercih etmektedir.
3. Bulut Veri Merkezi: Hem alan hem de altyapı kiralanmasına olanak sağlayan türlerdir. İnternet üzerinden erişilebilen sanal altyapılar olması daha esnek ve ölçeklenebilir olmasını sağlar. Bulut veri merkezlerinde işletmeler yalnızca kullandıkları kaynaklar için ödeme yaparlar.
4. Hibrit Veri Merkezi: Şirket içi ve bulut tabanlı sistemlerin bir arada kullanıldığı sistemler hibrit veri merkezidir. Bu yaklaşım sayesinde işletmeler her iki modelin avantajlarından yararlanabilir. Bu sistem kritik verilerin şirket içerisinde tutulmasına fırsat sunarken daha az hassas veriler bulut sistemde depolanabilir.
5. Uç Veri Merkezi: Ağ sınırından daha uzak yerlere yerleştirilen küçük ölçekli sistemlerdir. Bu sayede, gecikmeyi azaltarak özellikle IoT cihazları ve gerçek zamanlı uygulamalar için hızlı veri işleme olanağı sağlar. Bu sistemde veriler kaynağa en yakın yerde işlenebilir.
6. Kurumsal Merkezler: Büyük ölçekli işletmelerin kendi ihtiyaçlarına göre oluşturduğu ve yönettiği sistemlere verilen bir isimdir. İşletmeler isterse bu sistemi kendi tesislerinde veya üçüncü taraf bir tesiste barındırabilir. Ayrıca, kurumsal veri merkezleri şirketlerin dahili yazılım ve hizmetlerini barındırır.
7. Hiper Ölçekli Veri Merkezleri: Devasa işlemli bulut veya büyük veri sistemleri için tasarlanmış bir sistemdir. Hızlı ölçeklenebilir olması ve yüksek performans sunulmasından dolayı Amazon, Google veya Microsoft gibi şirketler tarafından kullanılmaktadır.

Kullanım Alanları Nelerdir?

Modern dünyanın omurgasını oluşturan veri merkezlerinin kullanım alanları şunlardır:

• Kamu İşletmeleri: Vatandaşlara sunulan hizmetlerin aksamaması için genellikle devlet dairelerinde veri merkezi sistemleri kullanılır.
• Araştırma ve Bilim: Araştırma kurumlarında ve laboratuvarlarda elde edilen verilerin etkin ve güvenli bir şekilde depolanabilmesi amacıyla kullanılır. Bu sayede, çalışmalardaki ilerlemeler kaybolmaz ve daha yaygın çalışmalar için kolaylık sağlar.
• Teknoloji Firmaları: Kendi ürün ve hizmetlerini sunan işletmeler tarafından sıklıkla tercih edilir. Bu sayede, müşterilere sunucu, depolama ve hesaplama gücü sunarak esnek ve ölçeklenebilirlik sağlanır.
• Finans İşletmeleri: Banka veya sigorta şirketleri gibi finansal kuruluşlar müşterilerinin verilerini güvenli bir şekilde saklamak ve iş süreçlerinin aksamadan devam etmesi amacıyla veri merkezlerini kullanır.

Modern Veri Merkezlerinde Kullanılan Teknolojiler

Modern veri merkezi teknolojinin gelişmelerinden yararlanarak işletmelerin verimliliğini ve güvenirliğini artırmaktadır. Bu bağlamda kullandıkları teknolojiler şu şekildedir:

• Yüksek hızlı ağlar ve altyapıları
• Bütünleşik altyapılar
• Otomasyon ve yönetim araçları
• Veri yedekleme ve çoğaltma sistemleri
• Fiziksel ve siber güvenlik sistemleri
• Yük dengeleme sistemleri
• Sunucu veya depolama sanalizasyonu

Modern Veri Merkezlerinin Yararları Nelerdir?

• Merkezileştirilmiş Veri Yönetimi:

Modern veri merkezi tüm kurumsal verilerin bir arada toplanmasını sağlayarak veri yönetimini basitleştirir ve erişimi kolaylaştırır. Bu merkezileştirme sayesinde verilerin tutarlılığı artırılabilir ve bilgiye dayalı karar alma süreci desteklenir.

• Gelişmiş Güvenlik:

Veri güvenliği işletmeler için en önemli unsurlardan biridir. Modern sistemler gelişmiş güvenlik sistemleri kullanılan bir sistemdir. Kullanılan ileri düzey şifreleme, güvenlik duvarları ve çeşitli uygulamalar ile verilerin gizliliği korunabilir. Bu sayede hem işletmeler siber tehditlere karşı korunmuş olur hem de müşteri güveni artırılır.

• Artan Verimlilik:

Geleneksel veri sistemleri eski donanımlar ve manuel yönetim nedeniyle operasyonel verimlilikte sınırlamalar yaşayabilir. Ancak, modern veri merkezi en son teknolojilerle donatılmış sunucular ve depolama birimleri sayesinde yüksek hızlı veri işleme ve yüksek bant genişliği sunar. Bu sayede iş süreçleri daha verimli bir şekilde ilerler.

• Esneklik ve Ölçeklenebilirlik:

İşletmelerin hızla değişen ihtiyaçlarına uyum sağlamak modern veri merkezlerinin en büyük avantajlarından biridir. Talep arttıkça bilgi işlem kaynaklarını da aynı orantı ile artıran sistemler ile performans etkilenmeden genişleme için hızlı bir şekilde daha fazla sunucu eklenebilir.

• Maliyet Optimizasyonu:

Şirkete özel bir sistemin oluşturmak bazen maliyetli ve yönetimi zor bir işlem olabilir. Modern veri merkezi ise enerji verimliliği ve optimize edilmiş kaynak sunması sayesinde işletmelerin maliyetlerini düşmesine yardımcı olur.

Veri Merkezi Güvenliği

Veri merkezi güvenliği fiziksel ve dijital tehditlere karşı kapsamlı önlemler almayı gerektirir. Bu önlemler verilerin bütünlüğünü, gizliliğini ve erişilebilirliğini korumak amacıyla kullanılır. Bunun için alınabilecek bazı güvenlik önlemleri vardır. Güvenlik kapsamında yapılması gereken ilk şey erişim kontrolü sağlamaktır. Yetkisiz kişilerin sisteme girişini engellemek için parola koruması, IP sınırlaması veya özel parolalar geliştirilebilir. Bunun yanı sıra, her olasılığa karşı dayanıklı altyapılar oluşturulmalıdır.

Siber güvenlik daha fazla ağırlık verilmesi gereken bir alandır. Güvenlik duvarları kullanılarak izinsiz giriş tespit edilebilir ve önlenebilir. Bu sayede, ağ trafiği sürekli olarak izlenir ve tehditlere karşı korunur. Yetkisiz erişimin önüne geçmek için güçlü şifreleme yöntemleri kullanılabilir. Öte yandan, sistem ve uygulama yazılımları düzenli olarak güncellenerek bilinen güvenlik açıkları kapatılabilir.

Verilerin güvenliği için personel eğitimi ve acil durum planı da şarttır. Şirket çalışanlarına düzenli siber güvenlik eğitimi verilerek insan kaynaklı hata olasılığı minimize edilebilir. Ayrıca, olası felaket senaryoları için yedekleme ve acil kurtarma planları yapılmalıdır.

Sıkça Sorulan Sorular:

Veri merkezi nedir ne işe yarar?

Veri merkezi, büyük miktardaki verinin güvenli bir şekilde depolanması, işlenmesi ve yönetilmesini sağlar. Bu sistemler, sunucular depolama birimleri ve ağ donanımları gibi bileşenlerden oluşur ve işletmenin bilgi teknoloji sistemlerinin temelini oluşturur.

Türkiye’de kaç veri merkezi var?

Son yıllarda Türkiye’de bu alanda yapılan yatırımlarda önemli bir büyüme yaşanmıştır. Türkiye’de bulunan veri merkezi sayısı yaklaşık 40’ı bulmuştur. Ülkemizde, Turkcell, Türk Telekom ve Vodafone gibi büyük telekomünikasyon şirketlerinin yanı sıra, global veri sağlayıcıları da faaliyet göstermektedir.

Veri merkezi ile bulut bilişim arasındaki fark nedir?

Veri merkezi ve bulut bilişim arasındaki temel fark, sahiplik ve temel işletim modelinden kaynaklanır. Veri merkezleri genellikle şirketlerin bünyesinde bulunan sistemler iken bulut bilişim üçüncü taraf sağlayıcılar tarafından sunulan sanal kaynaklara erişimi içermektedir.

Bir veri merkezinin ömrü ne kadardır?

Bir veri merkezinin ömrü, teknolojik gelişmeler, bakım ve işletim gibi koşullara bağlı olarak genellikle 10 ila 15 yıl arasında değişmektedir. Ancak, bakım veya yükseltmeler kullanmak bu süreyi artırabilir.

Veri merkezleri çevreye zarar verir mi?

Modern veri merkezleri enerji verimliliğini artırmak ve karbon ayak izini azaltmak için enerji verimliliği bakımından gelişmiş ve sürdürülebilir olan uygulamaları benimser.

En büyük veri merkezi nerede?

Dünya üzerinde 5 büyük veri merkezi vardır. Bunlar; China Telecom, China Mobile, The Citadel Campus ve son olarak DuPont Fabros Technology veri merkezidir.